Günümüz dijital dönüşüm ekosisteminde giderek karmaşıklaşan ve günlük bazda takip edilerek Kuruluşlar nezdinde uyumlu hale getirilmesi beklenen yüzlerce mevzuat hükmü hayatımıza girmektedir. RegTech; belirli sektörlerin uyum süreçlerini kolaylaştırmak ve takibini sağlamak amacıyla; şirketlerin risk sürecini belirlemek; riski en aza indirmek ve maliyet analizleri neticesinde gerçek zamanlı çözümleri teknoloji kullanarak üretmesi anlamına gelmektedir. Özellikle finans, bankacılık, enerji, sağlık ve iletişim gibi sıkı bir şekilde düzenlemelere tabi olan sektörlerde Kuruluşların karşılaştığı düzenleyici ve uyumluluk zorluklarını hedef almaktadır. RegTech çözümleri sayesinde, mevzuatlar çerçevesinde uyum başlığı altındaki gerekliliklere teknoloji odaklı sistemler sağlanarak potansiyel riskler eşzamanlı tespit edilmekte ve uyumluluğu verimli bir şekilde izlenebilmektedir. Büyük veri analitiği (big data analytics), yapay zeka (AI) ve blok zinciri (blockchain) sistemleri başta olmak üzere etkin teknolojiler ile düzenleyici otorite ve regülasyonlara uyumluluk izleme, raporlama, güvenlik analizleri, kontrol sağlamaktadır. Yukarıda da belirtildiği üzere mevzuat takibi yönünden sıkı sektörlerden biri olan fintechlerde de RegTech ihtiyacı görülmektedir; zira uygulama alanları kara para aklamayı önleme (AML), müşterini tanı (KYC) prosedürleri, siber güvenlik ve veri gizliliği olarak sıralanabilir.
Finansal Suçlarda RegTech Amaçları ve Önemi Nedir?
RegTech’in temel amaçları; şüpheli işlemlerin analizinde riski en aza indirmek, müşteri kayıt sırasında kimlik & kara liste sorgusunun yapılabilmesi, regülasyon statü analizleri çerçevesinde şirket/kuruluşların uyum süreçlerini kolaylaştırmak ve takibini sağlamak, düşük maliyet ile gerçek zamanlı çözümler üretmek olarak sıralanabilir. Zira özellikle fintechler, finansal suçları önlemek için sıkı düzenleyici gereklilikler ile karşı karşıyadır ve RegTech çözümleri sayesinde piyasa suistimali, bilgi ticareti, hassas müşteri verisi kayıpları, fiktif işlemler, kara para aklama gibi riskleri hızlı, şeffaf biçimde belirlemek ve azaltmak için önem arz etmektedir.
Finans sektöründe önemi ise; şirket/kuruluşların riskli iş akışlarını ve uyum süreçlerini daha efektif yönetmek, teknoloji- bulut- tabanlı platformlar olması sebebiyle güncel,hızlı,verimli şekilde daha çok bilgi ve veriyi daha kısa zamanda herhangi bir sapma olmadan tespit edebilmek olarak belirtilebilir.
RegTech Kategorileri:
1. Regulatory Reporting (Düzenleyici Raporlama)
Mevzuat takibi yönünden değişiklerin ve düzenlemelerin düzenli olarak raporlanması, ve işbu raporlamayı otomatik hale getiren regülasyon teknolojileri sayesinde veriler çok hızlı bir şekilde analiz edilerek düzenli ve eksiksiz raporlama yapılabilmektedir.
2. Identity Management & Control (Kimlik Yönetimi & Kontrolü)
Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin en önemli araçları, etkin bir şüpheli işlem bildirim sistemi ve müşteri kabul politikasına uygun olarak yürütülen, belge ve bilgilere dayalı müşterinin tanınması sürecidir. KYC (“Know Your Customer”) politikaları çerçevesinde yapay zeka ve makine öğrenimi kullanarak müşteri kimlik doğrulama süreçlerinin hızlandırılması ve otomatikleştirilmesi amacıyla karşı tarafta işlem yapanlardan gerekli bilgilerin külfetli bir şekilde belgeleri toplamak suretiyle değil de biyometri gibi teknolojiler sayesinde toplanmasına ve işlenmesine odaklanılmaktadır. Böylece zaman ve maliyet yönünden faydalı ve otomatize/şeffaf bir süreç oluşturulmaktadır. MASAK Mevzuatı Kapsamında KYC (Know Your Customer-Müşterini Tanı) Nedir? başlıklı yazıma link üzerinden ulaşabilirsiniz.
3. Risk Management (Risk Yönetimi)
Kuruluşların yasal uyumluluk sürecinde olası risklerini tespit ederek ileride oluşması muhtemel tehditlere karşı tahmin ve önlem alınmasına yardımcı olmaktadır. AI algoritmaları, kredi temerrütleri veya piyasa dalgalanmaları gibi potansiyel riskleri tahmin etmek için büyük veri kümelerindeki kalıpları analiz edebilmekte; ve bu öngörüler sayesinde fintechler nezdinde önleyici tedbirler alınmasını sağlayarak önemli finansal kayıpların gerçekleşmesi riskini azaltmaktadır.
4. Compliance (Uyum)
Kuruluşların faaliyetlerinin, sektörel düzenlemeler, yasal gereklilikler ve iç politikalarla uyumlu hale getirilmesi sürecinde mevcut uyum durumu ile yapılması gereken düzenlemelerin gerçek zamanlı takibi ve kontrolü sağlanır.
5. Transaction Monitoring (İşlem İzleme)
İşlem izleme sistemleri, finansal kuruluşlar nezdinde finansal işlemleri izlemek ve analiz etmek için kullanılan ve dolandırıcılık faaliyetlerini tespit edip önleyen bir süreçtir. Bu sistemler, yasadışı faaliyetleri gösteren kalıpları, eğilimleri ve anormallikleri belirlemek için sürekli olarak büyük miktarda işlem verisini analiz eder.
İşlem izlemeye konu tetikleyici başlıklar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Olağandışı işlem kalıpları ve tutarları
- Yüksek riskli ülkelerle (terörizmin finansmanı gibi) yapılan işlemler
- Yüksek işlem sıklığı
- Parçalama (structuring) veya Şirinler (smurfing) yöntemi
- Yaptırım listesinde yer alan kuruluşlarla yapılan işlemler
Sonuç:
Temel odağında düzenlemelere uyumluluk ve ilişkili riskleri yönetmek olan RegTech çözümlerinin mevcudiyeti ve sistemlerin efektif kullanılması yasadışı faaliyet riski yüksek olan finansal kuruluşlar için başta finansal ve itibar kayıpları olmak üzere birçok riski minimize etmektedir. Uygulama alanlarının regülatif sektörlerde kritik rol oynamasının yanı sıra maliyetleri düşürme, doğruluğu iyileştirme, uyumluluğu geliştirme ve işlemleri kolaştırması gibi operasyonel katkıları da bulunmaktadır. Sonuç itibariyle, yasal yükümlülükler yerine getirilirken sistemlerin otomatikleşmesi sağlanarak hukuk profesyonelleri ve finansal kuruluşlar için daha hedef odaklı & çevik bir şekilde çalışmaya sevk ederken; regülasyonlara karşı yine kuruluşları yasal ve finansal açmazlara karşı maksimum güvenlik entegresi ile korumaktadır.
Kaynakça:
- https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/en_us/topics/financial-services/ey-regulatory-technology-regtech.pdf
- https://www.sanctionscanner.com/blog/what-is-regulatory-technology-regtech-16
- https://www.deloitte.com/lu/en/Industries/technology/analysis/regtech-companies-compliance.html
- https://www.srawatchtower.com/post/fintech-risk-management-for-banks-best-practices
- https://www.fraud.com/post/transaction-monitoring
Turkish