Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 25.12.2024 tarihli ve 32763 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 5)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 26)” (“Tebliğ”) ile elektronik ticaret ve ödeme sistemlerine ilişkin bazı yeni düzenlemeler yapılmıştır.
Bu yazımızda ise Tebliğ kapsamında yapılan bazı yeni düzenlemelerin detayları incelenecektir;
Ön Ödemeli Kartların Kullanım Alanları Üzerindeki Yeni Düzenlemeler
Düzenleme öncesinde Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 5) (“ Masak Sıra No: 5 Tebliğ”) kapsamında ön ödemeli kartlar; herhangi bir şekilde ödeme hesabına bağlı olmayan, kimlik tespiti veya doğrulaması yapılmamış, aynı yıl içinde nakit çekim tutarı bin TL’yi,Tek kullanımlık olup tekrar yükleme yapılması mümkün olmayanlarda yüklü para tutarı / elektronik olarak saklanan fon tutarı iki bin yedi yüz elli TL’yi, Yeniden yükleme yapılabilen ve toplam yükleme limiti bir ay içinde iki bin yedi yüz elli TL’yi ve her halükarda bakiyesi iki bin yedi yüz elli TL’yi aşmayan, önceden ödeme ya da yükleme yapılması suretiyle kullanılabilir hale gelen, tekrar yükleme yapılma imkanı bulunan veya bulunmayan şekilde ihraç edilebilen araçlar olarak tanımlanmaktaydı.
Yapılan yeni düzenleme ile “Aynı yıl içinde nakit çekim tutarı bin TL’yi” ifadesi yürürlükten kaldırılmış olup, bunun yerine nakit çekimi ya da mal ve hizmet alımlarıyla ilgili yeni bir düzenleme getirilmiştir. Yeni düzenleme Tebliğ’de şu şekilde belirtilmiştir:
“Kart hamilinin fiziken işyerinde bulunduğu ve kartın fiziken kullanıldığı veya 6/6/2017 tarihli ve 30088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ kapsamında güven damgası alan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar nezdinde yapılacak mal ve hizmet alımı ile fatura ödemelerinde.”
Düzenleme ile anonim kartların kullanımına ilişkin;
- nakit çekimine kapalı olması,
- mal ve hizmet alımlarında kartların güven damgası alan hizmet sağlayıcılar (e-ticaret siteleri) ve aracı hizmet sağlayıcılar (örn. pazaryerleri veya uygulama mağazaları) ile sınırlı olması,
- fatura ödemelerinde kullanılabilmesi,
gibi sınırlamalar getirilmiştir.
Mal ve hizmet alımına açık olan anonim kartlar söz konusu düzenlemelerle nakit çekimine kapatılmış ve özellikle dijital mecralardaki kullanımları güven damgası alan hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar ile sınırlandırılmıştır. Yani, nakit çekim limitleri kaldırılırken kartla yapılan işlemler fiziksel ortam ve güven damgası ile sınırlandırılmıştır.
Neticede, Masak Sıra No:5. Tebliğ’in madde 2.2.9 uyarınca kimlik tespiti gerektirmeyen ön ödemeli kartların (anonim kartların) güven damgasına sahip olmayan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar nezdinde kullanılması mümkün olmayacaktır. Bu kartların ilgili mecralarda kullanımı için finansal kuruluşların kart hamiline uzaktan kimlik tespitini düzenleyen Masak Sıra no.19 Tebliğ’i kapsamında KYC (Know Your Customer) kimlik tespiti işlemlerini yapması gerekecektir.
Masak Sıra No:5. Tebliğ madde 2.2.9 kapsamındaki bu değişiklikler 25 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yeni Düzenlemeyle Anonim Hesaplar Üzerinden İhraç Edilen Elektronik Paraların Kullanımına Sınırlama Getirilmiştir.
Tebliğ ile Masak Sıra No.5 Tebliği’nin 2.2.11 maddesi kapsamında da düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan bu düzenleme ile anonim hesaplar üzerinden ihraç edilen elektronik paralar nakit çekime kapatılmış ve bu elektronik paralar yalnızca araç hamilinin fiziken işyerinde bulunduğu ve anonim aracın fiziken kullanıldığı veya güven damgası alan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar nezdinde yapılacak mal ve hizmet alımı ile fatura ödemelerinde kullanımı ile sınırlandırılmıştır.
Dolayısıyla yapılan yeni düzenlemeler ile Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşlarının kimlik tespiti yapmadan yapılabileceği işlemler kısıtlanmış olup, müşteri edinim süreçlerinde kimlik tespit süreçleri sıkılaşmıştır. Düzenleme öncesinde Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşları müşteri edinimini kolaylaştırmak amacıyla cüzdan kullanıcılarına KYC (Know Your Customer) kimlik tespiti işlemlerini yapmadan “anonim” olarak tanımlayarak müşteri yapmakta ve belirli parasal tutarlar ile sınırlı olarak bu kullanıcıların cüzdan kullanımına izin vermekteydi.Yapılan düzenleme ile birlikte Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşları nezdinde yeni müşteri edinimlerinde ve cüzdan kullanımlarında cüzdanlardan nakit çekim yapılamayacak olup, bu cüzdandaki tutarlar yalnızca güven damgası alan hizmet sağlayıcılar ile fiziksel ortamlarda kullanılabilecektir. İlgili değişikliğin dijital mecralardaki cüzdan kullanımlarını önemli ölçüde sınırlayacağı değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, madde kapsamında yer alan mobil ödemelere ilişkin düzenlemelerde herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Bu kapsamda, bir seferlik işlem tutarı 1.000 TL’yi aşmayan ve aylık işlem tutarı 2.750 TL’yi geçmeyen mobil ödeme işlemlerinde kimlik tespiti yapılmayabilir. Bu işlemler de yine sadece mal ve hizmet alımı ve fatura ödemeleri için geçerli olacaktır, fon transferi amacıyla kullanılamaz.
Masak Sıra No: 5 madde 2.2.11 kapsamında değişiklikler 25 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sonuç olarak,
25 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe giren yeni düzenlemelerle birlikte anonim kartlar ve elektronik paraların kullanımına yönelik önemli kısıtlamalar getirilmiştir. Özellikle anonim kartların kullanım alanları güven damgasına sahip hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılarla sınırlı tutulmuş, nakit çekimi imkânı ise kaldırılmıştır. Ayrıca, anonim hesaplar üzerinden ihraç edilen elektronik paralar da benzer şekilde nakit çekime kapatılmış ve yalnızca belirli alanlarda kullanılabilir hale getirilmiştir. Bu düzenlemeler, dijital mecralardaki cüzdan kullanımlarını önemli ölçüde sınırlayarak, Elektronik Para ve Ödeme Kuruluşları açısından kimlik tespitini zorunlu kılmakta ve KYC süreçlerini sıkılaştırmaktadır.
Neticede düzenlemeler, finansal sistemdeki güvenliği artırmayı ve kara para aklama ile ilgili riskleri azaltmayı hedeflerken, dijital ödeme sistemlerinin kullanımını da daha sıkı bir denetim altına almayı amaçlamaktadır.
Kaynakça;
- 25.12.2024 tarihli ve 32763 sayılı Resmi Gazete https://www.resmigazete.gov.tr/25.12.2024
- Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (Sıra No: 5)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 26)
- https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241225-17.htm
- MASAK Mevzuat Değişikliği Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları için Neler Getiriyor? https://turkishlawblog.com/insights/detail/masak-mevzuat-degisikligi-odeme-ve-elektronik-para-kuruluslari-icin-neler-getiriyor#:~:text=S%C4%B1ra%20no.5%20Tebli%C4%9Fi’nin,al%C4%B1m%C4%B1na%20konu%20olabilmesi%20kural%C4%B1%20getirilmi%C5%9Ftir.
Turkish